Nhà
tui ở hẻm 3, con đường Bố Thảo chạy từ đầu đường trại Cổ Loa đến Ngã Ba Chuồng Chó,
thuở ấy hai bên đường nhà cửa quán xá còn lèo tèo, lác đác chỉ có mấy cái nhà
ngói xây coi bề thế một chút như nhà bà Tư Hường cho vay bạc góp ở xéo xéo
ngoài đầu hẻm mà lâu lâu thấy má tui đem vòng vàng cẩm thạch ra cầm thế để lấy
vốn bán hang. Mé bên tay trái hẻm cách vài căn là nhà đúc kiểu Tây coi sang trọng
của ông Đốc Múi, cháu ngoại ổng là nhỏ Thủy học bên Pháp văn, nhà ngói ba gian với sân gạch đỏ au của ông Vệ
Hoành, có tên Bảy học cùng trường với tui… Đối diện bên kia đường là biệt thự của
ông Lương y nào đó cũng một thời hoành tráng.. sau này chia ra làm mấy căn cho
mướn (?) căn chính giữa là nhà nhỏ Hai lớp A1…còn lại là xóm nhà lá với ba sắc
tộc Miên Tàu Việt sống chen chúc với nhau hoà bình hữu nghị.
Trong
hẻm tui sát hàng rào là nhà Kim Thai, sau lưng là nhà con Hà, trước mặt là nhà
Tuấn sữa, tụi nó học cùng thời, sanh cùng năm nhưng không hiểu bà con từ đời cố
lũy nào mà đều gọi tui bằng dì, tui không khoái lắm vì lâu lâu nhỏ Kim Thai gây
lộn nó cào bằng hết, con đó chằn khỏi nói! Nhỏ Hà đẹp từ hồi con nít nên mới ..17 tuổi nó “theo chồng bỏ cuộc chơi” sớm nhất hẻm, kế là Kim Phúc (chị Kim Thai) mới lớp 10 đã có chàng ngấp
nghé… Tuấn sữa là con trai mà da trắng mịn như con gái nên bạn bè gọi chết tên
luôn, nó chơi thân với tui và kêu “dì”
ngọt sớt, nhưng tui đố dám kêu nó bằng “con”,
nó có thể “quê độ” với đám bạn chung
trường mà “quạt” tui te tua lắm chớ!
Cuối hẻm là nhà bà Ba bán xôi, má tui bán cơm
tấm bánh mì bì, nên sáng nào 2 bà cũng cặp
kè chấm muối mè ngồi xuống trước quán cà phê đầu hẻm để bán cho mấy người
trong xóm “một ly xây chừng với gói xôi hay với dĩa cơm tấm là xong bửa sáng “ghẻ ghề”. Mấy đứa học trò như tụi tui
thì cũng tấp qua mua bánh mì, hay xôi.. ăn dài dài cho tới trường. Cạnh quán cà
phê là nhà chệt Út Chia bán hàng xén,
cả xóm này nhờ cậy có mình ổng, tiệm chạp phô của người Tàu thì không thiếu thứ
gì…tui đã từng chạy ra chạy vô cái hẻm ngày mấy lần để mua đồ lặt vặt cho má
tui, nhiều khi tui tự hỏi sao không mua một lần 5 kg đường, 10 kg gạo để trong
nhà cho khoẻ con gái rượu.. Sau này tui hiểu ra là người nghèo không bao giờ
xài sang như vậy, cứ 200 đồng tiêu, 300 đồng nước mắm gói ghém đủ một ngày.. Tui
biết chú Út Chia từ khi ổng còn trai trẻ, rồi thấy ổng tới tuổi lấy vợ, hôm đám
cưới ổng, tụi tui cứ đứng ngó hoài cô dâu mặc đồ Xẩm coi ngộ hết sức. Rồi ổng
có con, một bữa kia tối 2 vợ chồng ngũ mê mệt thế nào mà thằng nhỏ ị cứt su
trét đầy đầu ba má nó, sáng ra họ kể chuyện xí xô xí xào cả xóm đều cười vui,
chuyện ngô nghĩnh nầy được ghi vô làm chuyện dài xóm nhỏ..
Con đường Bố Thảo không dài mà cũng
không ngắn, học trò chung xóm chung đường đi về mỗi ngày nên biết mặt nhau. Biết
nhưng không có nghĩa là chơi chung vì dù cùng chung một trường, nhưng khác ban,
khác lớp và khác cả .. giới tính nữa khó mà có thời giờ gặp nhau nhiều. Hồi xưa
lại hay chơi theo nhóm, theo phe (phe húi cua và phe kẹp tóc). Xóm dưới tui chỉ
chơi với mấy đứa “cháu”, nhỏ Hai, nhỏ
Thu Hà vì tụi nó chung lớp, có Thanh Thủy bên Pháp văn, thêm xóm trên có Thu Hồ,
Thanh Phương cũng dân Hoàng Diệu. Nhà tụi nó có vườn cây trái mát mẻ mà lâu lâu
tụi tui kéo nhau lên chơi, hái bỏ đầy nón lá đem về nào mận, nào me, cóc, ổi,
xoài... Phải nói cái thời đó sao mà êm đềm thế! Đi
học về là cứ tụm năm tụm ba làm bài tập đã rồi quay ra ..tám cười chí chóe, ngày nghĩ bàn chuyện ăn uống nọ kia. Nhớ có lần
nhỏ Hai bày trò trổ tài đổ bánh xèo, cả bọn làm biếng không đứa nào chịu đạp xe
ra chợ mua rau nên bàn nhan hái rau dấp cá ngoài sân ăn đở. Lúc đầu thấy ngon
ngon, sau ngán gần chết, bây giờ mỗi lần thấy hay nghe nhắc tới rau dấp cá là
tui nhớ tới con Hai dễ thương và bữa bánh xèo để đời của nó.
Mỗi sáng học trò trong xóm rủ nhau đi học
í ới, tụi tui lội bộ dài dài từ nhà đến trường, con đường Hai Bà Trưng lúc đó
sao thấy xa lắc xa lơ.. đến ngã ba gần cầu Quay thì quẹo vô
chùa Ông Bổn rồi băng ngang Mạc Đĩnh Chi, ngay đầu đường là mối bỏ hàng, rau cải,
gà vịt, xe lôi xe kéo tấp nập nên sáng sớm nào cũng ồn ào như… cái chợ! Con đường
đến trường của tụi tui chỉ thơ thẩn ở quanh dinh Tỉnh Trưởng cũ, với mấy cây bằng
lăng nở hoa tím cả góc tường, hay vài chùm phượng đỏ ối đầu mùa mưa, một chút “lim xẹt” vàng rực trong sân Dinh, để cho
lũ học trò tụi tui mỗi sáng mỗi chiều nhởn nhơ đếm bước hồn nhiên ngang qua đó,
thỉnh thoảng nhìn vô Dinh thấy 2 nàng tiểu thơ Kiều Nga, Kiều Ngọc đến trường bằng
xe Jeep, tụi nó cũng học HD, cũng một thời áo trắng nhưng dễ gì biết mơ mộng
lang thang như tụi tui!
Mấy chục năm qua nhanh
như giấc mộng, bạn bè hàng xóm của tui giống như cơn sóng đời trôi dạt, có đứa
dập dìu gần bờ, sống bám trụ chờ đợi rủi may “trong nhờ đục.. lóng phèn”, có đứa ra khơi ba trật bốn vuột mấy lần
mới tới bến bình yên, và cũng có đứa gặp những cơn sóng thần đầy cuồng nộ dập
cho tơi tả như tui (híc!)
Mấy lần về thăm lại xóm
cũ cách đây hơn chục năm, lớp già bè bạn cở như Ba Má tui thì ò í e không còn một
mống, lớp sồn sồn như tụi tui thì vượt biển hơi bị nhiều (xuất ngoại bằng ghe
hay bằng máy bay thì cũng giống vậy thôi) Thu Hà, Tuấn Sữa, Kim Phúc, Thanh Thủy,
Lệ Hương... đều
định cư thành đạt ở xứ người, Kim Thai xui xẻo khi vừa có giấy xuất cảnh thì lại
chết vào giờ chót vì bệnh ung thư gì đó. Tui nhớ nó với mái tóc dài tới mông,
lúc nào cũng kẹp một bên, nụ cười hóm hỉnh, tánh xốc nổi, lanh lợi hơn chị nó
nhiều, tội nghiệp cho con cháu bà chằn của tui vắn số bạc phần!…
Thu Hồ cũng mất vì đau
tim khi tuổi đời còn rất trẻ.. Phương lưu lạc ở đâu không ai biết…Nhỏ Hai thì chờ đợi
bảo lãnh của gia đình, có lẽ nó là người bám trụ cuối cùng ở xóm tui.
Khi tui trở về thì xóm
cũ đã trở thành xóm mới, đường xá mới sửa, nhà cửa mới xây, cái bảng “hẻm 3” của tui bị thụt tuốt vào trong,
nép mình nhỏ nhoi giữa 2 căn nhà bề thế ngoài đầu hẻm, con đường vào hẻm như chật
hẹp hơn, nhà tui đã đổi chũ, bây giờ nó là căn biệt thự hoành tráng nổi bật giữa
xóm, và dĩ nhiên mất tiêu cái hàng rào bông giấy đỏ thắm một thời của tui. Buồn
ơi!
Rồi tui lủi thủi cũng qua
tới Mỹ (sau nhỏ Hai vài tháng). Bạn bè xa xứ kết bè kết đảng trên mạng để nhớ
quê hương, nhớ về một thời chung lớp chung trường HD. Tui có dịp đi đây đó và gặp
được nhiều đứa thân quen, đông nhất là ở CA, còn rải rác ở các tiểu bang xa xôi
khác, riêng hàng xóm tui có Tuấn Sữa thì ở bên Úc, lâu lâu cũng điện thoại thăm
“dì”, Thu Hà, Thanh Thủy cũng vậy, giữ
liên lạc bằng “meo” để
khỏi lạc nhau. Hôm gặp Kim Phúc ở Nam Cali, vẫn hiền lành mũ mĩ như thời con
gái, cô nàng mừng ríu rít thân tình, nó mong tui mua cái nhà ở gần nó như hồi xưa
cùng con hẽm cũ, cách nhau cái giậu mồng tơi để có gì í ới nhau cho ấm tình bà
con hàng xóm…Tui hứa cho nó vui mà biết mình túi tiền không lấy gì rủng rỉnh lắm,
mua nhà ở CA là cả một ước mơ…nhưng: Chặc! Cứ làm đại coi ra sao.
Tình cờ một hôm nhỏ HN
đưa cái email của anh chàng Phutran nào đó kèm theo tấm hình lạ hoắc và nói là
láng giềng Bố Thảo của tui, học trên tui một lớp thì chắc chắn không phải là
cùng phe với tui rồi, nhưng mà .. Ai vậy cà? Tui thắc mắc không biết hỏi ai.
Tuần rồi lên Austin (một
thành phố lớn của TX) thăm ông anh của Nứng, tui nhớ cái “meo” Phutran bèn gọi
thử..ai dè gặp thiệt, anh chàng còn quả quyết tụi mình (?!) là đồng hương, đồng
môn, đồng xóm.. Thế là tui nhất định phải hẹn gặp tận mặt cho khỏi ấm ức trong
lòng đi không chẳng lẽ lại về không… không gặp người HD.
Thế là tui ra đứng giữa
cái Mall, mặc áo màu vàng chóe để anh chàng dễ nhận diện..Chời đất, Phutran
không trang nghiêm mặc veston giống như tấm hình “tờ khai gia đình” trên mạng, ở ngoài coi bụi bụi với râu tóc bờm xờm
và cái áo thung màu sậm, nhưng nụ cười răng khểnh thì .. ăn
đứt chò Hương! (nói vậy chớ có dịp gặp nhau, 2 người nhe răng cười để chấm điểm
coi ai ..cắn đứt ai nhe)
Vừa gặp chưa kịp xã
giao thì Phutran bắt vợ chồng tui lên xe chở một mạch về nhà Má ảnh, cũng là dịp
tình cờ hôm nay sinh nhật bà cụ 84 tuổi rưởi (nghe có vẽ lạ, nhưng sự thật là một
kỹ niệm riêng của gia đình, bà cụ chọn ngày sinh nhật là ngày đầu tiên đặt chân
lên nước Mỹ mà cả nhà bà được đoàn tụ đông đủ và bình yên, cũng là một ý tưởng
hay, đáng trân trọng)
Một đại gia đình tề tựu
quanh bàn ăn, chủ đề SócTrăng-Hoàng Diệu- BốThảo được nhắc đến hào hứng bởi vì
có đến 4-5 thành viên trong nhà là dân HD, với những dây mơ rể má thật bất ngờ
thú vị. Đầu tiên là chị cả Nga, dân Nông Lâm Súc nhưng học một số thầy dạy ở
HD, hỏi ra thì cũng “đồng môn” với
nhau, ngoài ra là chị kết nghĩa với Hồng Nga em gái của HN , Phutran học trên
tui một lớp và Mai Phương (em kế Phú) học dưới tui một lớp, cô nàng học chung với
Kim (sau này là bà xã thằng bạn tui) với Kiều Ngọc, với Huệ Xuân.. Mai Phương
sau này chơi thân với nhỏ Hai và giữ liên lạc tới bây giờ, Phutran học chung với
Thu Cúc, Ngọc Thủy, chơi chung với Mã thành Long, Trương văn Sùng.. nhắc lại tất
cả những cái tên đều rất thân thiết với phe của tụi tui thuở ấy cho đến bây giờ…Cả bọn lại hỏi về xóm cũ, bà Ba
bán xôi mất, Phutran nhắc đến cục xôi cuộn trong miếng bánh phồng ngon hết biết
mà gia đình đông dân số như nhà Phú thì chỉ có xôi mới trang trải đủ cho mấy
cái tàu há mồm. Có lần tui ghé đốt cây nhang cho Bà mới biết anh Tín (cũng dân
HD) là con trai của bà, lúc tui vô trường thì anh đã đi lính , hèn gì không biết..
vợ chồng Chú Út Chia chết lâu rồi, tiệm chạp phô hình như vẫn còn, thằng con “ỉa cứt su” đứng bán…Má anh Phú thì nhắc
ông giáo Khỏe, ông vệ Hoành, thiếu tá Mưu.. hàng xóm cùng thời với bà.. “những
người muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ”, Bà nắm tay tui chỉ mấy tấm hình đen trắng
treo trên tường, hình hai vợ chồng và 9 đứa con cách đây gần 40 năm, do tiệm Mỹ
Dung ở Đường Giữa chụp. Tui chợt nhớ mình cũng có chụp mấy tấm hình răng thỏ ở
đó… Ôi chao, thời gian trôi mau kinh khủng thiệt! Mới đó mà… ai cũng bắt đầu chớm
chớm già!
Tự dưng cả bọn thấy như
ấm lòng khi nhắc về quê cũ, tuy xa mà gần, trong tâm tưởng mỗi người vương vấn
hoài hương.. Chia tay ra về với nỗi nhớ Sóc Trăng còn quanh quẩn trong từng câu
nói. Bây giờ tui nhận ra Phutran là ai rồi, anh chàng hồi xưa cao gầy lêu khêu, đi
học về ngang qua nhà nhỏ Hai, mà tui thì hay qua nhà nó ngồi tán dóc, dám hổng
chừng có lúc tui ngứa miệng chọc ghẹo anh ta gì đó nên bây giờ nhớ ra hàm răng
khểnh của chàng. Thôi thì “bà con xa
không bằng láng giềng gần”. Tha hương ngộ… hàng xóm cũng vui quá chời, bỗng
nhiên tui muốn rống lên .. Anh hang xòm ơi!biết Anh có còn nhớ đến tôi..
Ngọc Ánh
